Gebruik 'feces calprotectine'- test bij darmklachten (VK-KCL-002)

Soms wordt onnodig dure en voor de patiënt belastende diagnostiek uitgevoerd

Door toepassen van goedkoper screenend onderzoek (calprotectine in feces’-test) kan soms duurder en minder patiëntvriendelijk vervolgonderzoek eventueel worden voorkomen (endoscopie / colonoscopie).

• Patiënt meldt zich met darmklachten.
• Voer anamnese en lichamelijk onderzoek uit conform NHG standaard PDS 2022 en vraag naar symptomen, voedingspatroon, frequentie en mate van lichaamsbeweging en overige kenmerken (waaronder alarmsymptomen) die andere aandoening dan PDS waarschijnlijker maken:
  • rectaal bloedverlies (dat niet te verklaren is door bijvoorbeeld hemorroïden, fissuren, NSAID’s of antistolling; zie NHG-Standaard Rectaal bloedverlies)
  • verandering in het defecatiepatroon gedurende > 2 weken naar hogere frequentie (≥ 3 × per dag), nachtelijke diarree en/of (water)dunne consistentie
  • onbedoeld/onverklaard gewichtsverlies
  • begin van de klachten op hogere leeftijd (≥ 50 jaar)
  • eerstegraadsfamilielid met een inflammatoire darmziekte of coeliakie, of met een colorectaal, ovarium- of endometriumcarcinoom. Zie richtlijn stoet voor familair risico colorectaal carcinoom.
  • cyclusgebonden buikpijn
• Voer alléén aanvullend onderzoek uit bij kenmerken (zoals alarmsymptomen) die een andere aandoening dan PDS waarschijnlijker maken.
  • Verricht laagdrempelig aanvullend (bloed)onderzoek naar coeliakie bij patiënten met darmklachten en patiënten met een eerstegraadsfamilielid met coeliakie (conform NHG-Standaard Voedselovergevoeligheid)
  • Verricht vóór consultatie of verwijzing naar MDL arts eerst een calprotectinetest bij patiënten waarbij op basis van niet-acute, recidiverende (3-6 maanden) klachten van diarree een verhoogd risico op inflammatoire darmziekten bestaat[1]
  • Verricht ontlastingsonderzoek op parasieten bij patiënten met PDS-klachten en die langer dan een paar weken diarree hebben: 
• Bij een negatieve uitslag van deze testen is er meestal geen verder onderzoek of verwijzing nodig en kan de huisarts de diagnose PDS stellen. Er is sprake van PDS bij (terugkerende) episodes van buikpijn of een ongemakkelijk gevoel in de buik die samenhangen met veranderingen of wisselingen in het ontlastingspatroon (frequentie en/of vorm).
• Richtlijnen beleid / behandeling, voorlichting en advies patiënt conform NHG standaard
  • Informeer patiënten in een zo vroeg mogelijk stadium over mogelijke verklaringen, prognose, bijbehorende klachten en mogelijkheden zelfmanagement. Verwijs ook naar websites voor meer info:
    • pdsb.nl (patiënt kan zelf test invullen)
    • https://www.mlds.nl/chronische-ziekten/pds-prikkelbare-darm-syndroom/ (filmpje met uitleg en test)
• Consultatie/overleg of verwijzing naar MDL SKB
  • Consulteer de mdl-arts bij een afwijkende calprotectinebepaling van >100 microgram/gram feces;
  • Consulteer of verwijs ook bij:
    • Kenmerken (waaronder alarmsymptomen) die een andere aandoening waarschijnlijker maken (bijv bij positieve uitslag bloedtest op coeliakie).
    • Diagnostische onzekerheid (van arts en/of patiënt)
    • Vastlopend behandeltraject of complexe achtergrond

Verstandige keuzes voor klinische chemie en laboratoriumdiagnostiek

Eigenaar: S. Popal (MDL arts) 

Mede beoordeeld door: vakgroep MDL, vakgroep interne geneeskunde, Emma van Walsem, Sanne Melman

Vaststellingsdatum: 9 april 2024

Herzieningsdatum: April 2025